Halk Sağlığının Öncülerinden Biri – Levent Akın
SEVGILI HOCAM DOĞAN BENLI’YI HALK SAĞLIĞININ ÖNCÜLERINDEN BIRI OLARAK ANIMSAYACAĞIM
Prof.Dr. Levent Akın
Asistanlığa başladığım ilk gün Prof. Dr. Münevver Bertan bana Çubuk Eğitim ve Araştırma Bölge Başkanlığı’na gitmemi belirtti ve Çubuk’ta Merkez Sağlık Ocağı’nda göreve başladım. İlk sağlık ocağı yönetimi hakkındaki bilgileri bana veren Dr. Osman Hayran olmuştur. Dr. Osman Hayran sağlık yönetimi bilgimi artırabilmem için Doğan Benli’nin ders notlarını bulup okumamı söyledi. O sıralarda Doğan Bey Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’nda Sosyalleştirme Daire Başkanı olarak görev yapıyordu. Doğan Bey’in adının geçtiği bu konuşma hafızamdan silinmedi. Daha sonra katıldığım “Yoğunlaştırılmış Halk Sağlığı Kursu” sırasında da Doğan Bey bize hiç ders anlatmadı. Kurs bitince bana Yenikent Sağlık Ocağı’nda çalışacağım söylendi. Bu dönemde (Temmuz 1982) Etimesgut Eğitim ve Araştırma Bölge Başkan’lığına kısa bir süre Dr. Uğur Cilasun, daha sonra Dr. Rengin Erdal bakıyordu. Oysa Bölge Başkanı odasında Doğan Beyin adı yazıyordu. Birgün Etimesgut Hastanesi’nde nöbet sonrası Rengin Erdal bana Doğan Beyin Sağlık Bakanlığı’ndaki görevinden ayrıldığını, Bölge Başkanı olarak tekrar Etimesgut’a geleceğini söyleyince çok canım sıkıldı. Çünkü bize anlatılanlar Doğan beyin çok sert olduğu şeklindeydi. Rengin Ablanın o sevecen davranışları yerine sert, dobra bir hoca bölge başkanlığına görevine tekrar başlayacaktı.
Doğan bey tekrar Bölge başkanı olarak göreve başladıktan sonra bir toplantı yaptı ve bu toplantıda genel konuları konuştu. Asistan olarak biraz ürkmüştük. İlerleyen günlerde ne kadar yanıldığımız anladık. Kendisine ömür boyu hitap ettiğim gibi Doğan bey tam bir beyefendi olduğunu yaptığı davranışlarla, bilgisiyle, insan ve cumhuriyet sevgisiyle bizlere benimsetti. Tanıştığım 1982 yılından bugüne kadar Doğan beyi söylediği ile, düşündüğü ile yaptıkları hep örtüşen, menfaatleri ile doğruları ve prensipleri çakıştığında, doğruları yapan, prensiplerinden vazgeçmeyen bir kişi olarak anımsıyorum. Ancak Doğan Bey’in doğruları ve prensipleri hep insan sevgisi üzerine kurulmuştur. Bizlere hep yol gösterici ve engelleri giderici olmuştur. Bir çınar kadar dik ve derin kökleri olan Doğan Bey kendisi ile birlikte çalışanlar için hep koruyucu ve kollayıcı olmuştur.
Hastanede nöbet tuttuktan sonra sağlık ocağımıza gidebilmemiz için Bölge Başkanlığı’ndan araba tahsis ederdi. Nöbet çıkışı bölge başkanlığına uğradığımızda bizi odasında ağırlar muhakkak bir kahve söyler, nöbet sonrası bedensel yorgunluğumuzu dahi alacak hoş sohbetler yapardı. Ancak bu sohbetlerde gevezelik değil açıkçası tam bir öğretmenin öğreteceği konulara değinir, bazen hatalarımızı bizleri incitmeden hatırlatırdı.
Asistanlığımın birinci yılında sağlık ocağımızın bahçe duvarını yaptırmak için bölgede yaşayanlardan bağış toplamaya çalışıyor, bir yandan da malzeme alıyor, duvar ustası çalıştırıyordum. Ancak topladığım para harcanması gereken miktara yetişmiyordu. O sırada Etimesgut’ta Bölge Başkanlığının kurduğu bir dernekten katkı payı istedim. Dernek başkanı Doğan Beydi. Benden tahmini bir bütçe yapmamı, bunun ne kadarının benim sağlayabileceğimi, ne kadar dernekten sağlanması gerektiğini söyledi. Beraber bir bütçe yaptık. Böylece bütçe kalemlerinin (personel gideri, malzeme gideri gibi) konulması gerektiğini, öz kaynak hesabını, dışarıdan sağlanacak katkı payını, harcamaların zaman tablosunu tartıştığımız, deneyimlerini paylaştığımız unutulmaz bir ders verdi. Ayrıca o dönemde derslerin seminer, konferansların yanısıra iş yaşamından da elde edeceğimi öğretti.
Yıllar hızla geçerken Doğan bey yaş haddinden emekliye ayrıldı. Hocamın emekli olduğu yıldan iki yıl sonra Ankara-Polatlı’da “Toplum Sağlık Gönüllülerinin Ana Çocuk Sağlığı Hizmetlerine Katkısı” konulu bir proje aldık. Projede Doğan Beyden yardım istedik. Böylece Doğan Beyi Polatlı’nın kırsal kesim çalışmalarında kaymakam, hastane başhekimi, sağlık ocağı hekimi ve personeli ile çalışmaları bir kez daha izleme fırsatı yakalamıştır. Proje çalışmaları yaklaşık 5 yıl sürdü. Ama yaptığı katkılar ile bana önemli öğretileri olmuştu. Kırsalda yaşayan halka yaklaşımı ve iletişimi, Doğan Beyin yıllarca elde ettiği deneyimin sanki bir özeti gibiydi. Toplumdaki bireyler ile iletişimi proje faaliyetlerini kolaylaştırıcı ve kabullendirici oluyordu. Proje sonunda faaliyetlerin sürdürülebilmesi için Doğan Bey gibi bir yöneticinin olmasının gerektiği farklı zeminlerde paylaşılmıştır. Çünkü hem bizler ile hem de toplum sağlık gönüllüleri ile kurulan ilişkiler ile toplum bireylerinin ana çocuk sağlığı hizmetlerine katılımını artırmıştır ve bunu bireysel değil ekip çalışması olarak değerlendirmiştir. Yıllar önce halkı tuvalet çukurları konusunda ikna ettiğini söyleyen Dr. Çağatay Güler’e “Bu başarı sadece senin değildir, yıllardır bölgede bu konuda çaba sarfeden sağlık personelinin emeklerinin mahsülüdür” demesi emeğe ve geçmiş çalışmalara verdiği önemin en güzel örneğidir.
Doçentlik sınavından çıkar çıkmaz ilk olarak jürideki yedek üyem Doğan Bey’in odasına gidip başarımı onunla paylaşmak istedim. Beni kutladıktan sonra “Bundan sonra bir günlük tut” dedi. Nedenini sorduğumda “Yaşamda pekçok sorunla karşılaşırız. Bunların bazılarını hemen, bazılarını ise zaman içinde çözeriz. Daha sonra ise çözümleri çok fazla hatırlamayız. Günlük tutarsan karşılaştığın benzer sorunları daha önce nasıl çözdüğünü hatırlayıp, çözümlerde daha başarılı ve hızlı olabilirsin” demişti.
Sevgili Hocam Doğan Beyi hep söylediği ile yaptığı aynı olan, temel prensiplerinden hiçbir menfaat uğruna taviz vermeyen, yaşadığı toplumu seven ve onun için bir şeyler yapmaya çalışan halk sağlığının öncülerinden biri olarak anımsayacağım.